ताण तणावातून स्वत: ला कसे मुक्त करावे?

आज प्रत्येकजण आहार आणि व्यायामावर लक्ष केंद्रित करून वजन कमी करण्याचा किंवा आरोग्यास सुधारण्याचा सतत प्रयत्न करताना दिसतो आहे. यासाठी आपल्याला मन आणि भावना याची काळजी घेणे आवश्यक आहे. आपले शरीर मानसिक, भावनिक, शारीरिक, आध्यात्मिक आणि बौद्धिक या पाच गोष्टीभोवती फिरत असते. चांगले आरोग्य केवळ शरीरातच नसते. चांगले आरोग्य म्हणजे वरील पाच गोष्टीमध्ये प्रगती होय.  जेव्हा आपण या पाच गोष्टी सुधारण्याचा प्रयत्न करू तेव्हाच आपण पूर्णपणे विकसित होऊ.

   

चांगले शरीर असले तरी मनाने उदासीन असलेल्या व्यक्तीला ओळखणे सहज शक्य आहे. लक्षात घ्या शारीरिक आरोग्य गमावले म्हणजे तो पूर्णपणे सर्व गमावले आहे असे आपण म्हणू शकत नाही. आपल्या सर्वांना हे माहित आहे की, ताणतणाव प्रत्येक रोगाशी कोणत्याना कोणत्या मार्गाने संबंधित असतोच.

म्हणून आम्ही सतत तणावाबद्दल बोलत असतो आणि मला विश्वास आहे की, हे सोपे काम नाही. आपल्यापैकी प्रत्येकाला आयुष्यात वेगवेगळ्या प्रकारचा ताण असतो. मुख्यतः ते भावनिक असते, त्यातील काही मानसिक असते आणि जर तुम्हाला निरोगी शरीर आणि दीर्घ आनंदी आयुष्य हवे असेल तर आपणास आपले मानसिक आणि भावनिक आरोग्य खरोखर चांगले बनविण्याचा प्रयत्न करत रहावे लागेल.

   

आम्ही यापैकी बरेच सेल्फ-हेल्प पुस्तके वाचत राहतो आणि त्यातून मदत देखील मिळते. आम्ही व्हिडिओ पाहतो, ताणतणावाचे व्यवस्थापन वर्ग घेतो, ध्यान करतो, योग करतो, व्यायाम करतो. त्यानंतरही आपण दररोज सतत ताणतणावाशी संघर्ष करत असतो. तणाव येतो आणि जातो. तणावाची वाईट गोष्ट अशी आहे की, जेव्हा आपण सकाळी उठतो, तेव्हा दिवसभर तणाव आपल्याबरोबरच राहतो आणि आपण तणावासह रात्री झोपी जातो. या कारणास्तव बर्‍याच लोकांना निद्रानाश आणि झोपेचा त्रास सहन करावा लागतो.

आपण लिंचपिनबद्दल ऐकले असेल. लिंचपिन हे एक पिन आहे जे जीवनाला संतुलित करण्यास मदत करते. जर लिंचपिन काढली गेली तर जीवनाचे संतुलन पूर्ण बिघडून जाते. आपल्या प्रत्येकाकडे एक लिंचपिन आहे. आपले जीवन चालविणारे आपले लिंचपिन काय आहे? आपल्याला जिवंत आणि उत्साही कसे वाटते? तुम्हाला आयुष्याशी जोडलेले वाटते का? तुमच्या आयुष्यातील कोणत्या गोष्टी तुमच्यासाठी काम करतात? आज आपण अशा समाजात राहत आहोत जिथे जर एखादी व्यक्ती आनंदी असेल तर आपण त्या गोष्टी करण्याचा प्रयत्न करतो. पण आपल्या सर्वांमध्ये एक गोष्ट आहे जी आपल्याला जिवंत ठेवते आणि दररोज कनेक्ट ठेवते.

   

मी तुम्हाला लिंचपिनची काही उदाहरणे देतो. मी स्वतःपासून सुरुवात करतो. माझा लिंचपिन झोपलेला आहे. मला 7 ते 8 तासांची झोप पाहिजे आहे. जर मी एवढा वेळ झोपलो नाही तर मी दुसर्‍या दिवशी काम करू शकत नाही. मग माझी चिडचिड होते, मी माझ्या ग्राहकांशी आणि माझ्या रूग्णांशी सल्लामसलत करू शकत नाही. ती माझी लिंचपिन आहे. इतरांसाठी, लिंचपिन सकाळचा चहा असू शकतो. जर आपल्याला सकाळचा चहा मिळाला तर आपण उत्साही आणि आनंदी राहता.

काही लोकांसाठी हा कदाचित एक कप कॉफी असू शकेल आणि काही लोकांसाठी ते गाणे असू शकेल. काही लोकांसाठी नृत्य आणि बर्‍याच लोकांसाठी सकाळचा व्यायाम असू शकतो. त्याला लिंचपिन म्हणतात आणि ते प्रत्येकासाठी वैयक्तिक आहे. जर आपण आपले संपूर्ण जीवन इतर लोक आपल्यावर आनंदी आहेत की नाही? हे पाहण्यात घालवले तर आपण आयुष्यात कधीही आनंदी राहू शकणार नाही. जर आपण फेसबुकवर प्रवासाशी संबंधित सुखी चित्रे सातत्याने लावत असाल आणि प्रवास तुम्हाला आनंद देत असेल तर याचा अर्थ असा नाही की, प्रवास हा आपला लिंचपिन आहे. आपल्याला आपला लिंचपिन काय आहे? हे समजून घेणे आवश्यक आहे.

तर मग आपण एक उदाहरण घेऊया की, ते जर एखाद्या व्यायाम आपणास उत्तेजित करतो आणि आपण वर्कआउट सोडता तेव्हा आपण दिवसभर आळशी राहता म्हणून ते दररोज केले पाहिजे. जर सकाळी योगायोगाने आपणास उर्जा आणि चांगले वाटले तर आपण दररोज हे केले पाहिजे. तुम्हाला माहिती असेल की, मी सकाळी योग केला नाही तर माझा अख्खा दिवस खराब होईल. हा तुमचा लिंचपिन आहे. हे लिंचपिन आपले जीवन केंद्रस्थानी आणते. संपूर्ण दिवस चांगला जाण्यासाठी हे आपल्याला उत्साहित करते.

माझ्याकडे समुपदेशनासाठी येणारे लोकांना मी नेहमी विचारतो की असे काय आहे जे आपल्याला उतेजीत करते? लोक म्हणतात माझे वजन वाढत होते तेव्हा मला स्तुल असल्याचे वाटत होते. मी कॉलेजमध्ये टेनिस खेळलो यामुळे मला खूप आनंद झाला. पण ते आता तसे करत नाहीत. त्यांच्या आयुष्यात असे काहीही नाही ज्यामुळे त्यांना जीवनात आनंद वाटेल. काहीजण म्हणतात, मला पेंटिंग आवडते पण मला पेंटिंग करायला वेळ नाही. याचा अर्थ असा आहे की, तो तुमचा लिंचपिन आहे. म्हणून आपण वेळ काढून पुन्हा पेंटिंग करायला सुरू करणे महत्वाचे आहे.

   

आपण सर्वजण विचार करतो आणि विश्वास ठेवतो की आपल्याकडे या गोष्टींसाठी वेळ नाही. हे सर्व निमित्त आहेत की माणूस स्वतः नैसर्गिकरित्या स्वत:ला बनवितो. आपण काय करू शकतो आणि काय करू शकत नाही? याबद्दल नेहमी मनात एक भीती असते. हा मानवांमध्ये असलेला एक नकारात्मक गुण आहे. आम्हाला सतत दोष देण्याचे कारण सापडते. आम्हाला पुरेसा वेळ न दिल्याबद्दल आम्ही आमच्या नोकरीला दोष देतो.आम्हाला पुरेसा वेळ न दिल्याबद्दल आम्ही आमच्या मॅनेजर आणि कंपनीला दोष देतो. बरेच लोक म्हणतात की, सेलिब्रेटीसाठी हे सोपे आहे. त्यांच्यासाठी स्वयंपाक करण्यासाठी शेफ आहेत. जगात काम करण्यासाठी त्यांच्याकडे सर्व वेळ आहे.

 

हे सर्व दोष दोष आहेत आणि त्या आपल्याला नकारात्मक भावना देतात. नक्कीच आपल्या हेतूची कोणतीही प्राप्ती नाही. सेलिब्रिटी हे करू शकतात, परंतु जे लोक 9 ते 5 वाजता काम करतात, ते कदाचित मी आणि आपण करतात तसे प्रवास करतात. त्यांच्यावर तुमच्या आणि माझ्या सर्व जबाबदाऱ्या आहेत पण ते कधीही दोष देत नाहीत. त्याऐवजी ते काहीतरी करणे निवडतात. आपल्याकडे हातपाय आहेत, बर्‍याच लोकांकडे ते सुद्धा नाही. म्हणून मी असे म्हणेन की, जिथे इच्छा आहे तेथे एक मार्ग आहे.

माझा सल्ला आहे की, झोपण्यापूर्वी आज रात्री तुमच्या जीवनात उपस्थित असलेल्या लिंचपिनचा शोध घ्या. थांबा आणि डोळे मिटून एक दीर्घ श्वास घ्या आणि आपले लिंचपिन काय आहे? ते शोधा. तुम्हाला ते उत्तर आज मिळणार नाही. आपण उद्या ते मिळवू शकणार नाही परंतु अखेरीस आपल्याला ते समजेल आणि आपल्याला लिंचपीन काय आहे हे माहित होईल तेव्हा तुम्हाला आनंद मिळेल तुम्ही उत्साही रहाल.

मी एक उदाहरण देतो. मला असे वाटायचे की माझ्या दिवसासाठी ध्यान हे सर्वात महत्वाचे लिंचपिन आहे आणि मी ध्यानाशिवाय माझा दिवस सुरू करू शकत नाही. म्हणून जर मी माझ्या एका तासाच्या ध्यानातून चुकलो, तर माझा संपूर्ण दिवस खरोखरच वाईट होता, परंतु नंतर मला असे वाटले कि, मी 10 मिनिटे ध्यान केले तरी माझा दिवस अजून थोडा चांगला जाऊ शकतो. तर कधी-कधी आपण आपल्या वेळेच्या आसपास नियम बनवतो. जसे की मी माझी कसरत चुकवणार आहे, माझ्याकडे आज 30 मिनिटे नाहीत म्हणून मी जिममध्ये जात नाही. आपण अद्याप घरी 30 मिनिटे किंवा