👂 बहिरेपणावर कारण व उपचार Causes and treatment of deafness

श्रवण दोष किंवा बहिरेपणा ही कानातील एक सामान्य समस्या आहे. तरीही लोक ऑडिओलॉजिस्ट किंवा कानाच्या डॉक्टरकडे जाण्यात विलंब नकरतात. बहिरेपणाच्या उपचारात उशीर केल्याने बरेच नुकसान होऊ शकते. लहान मुलांमध्ये आणि लहान वयात बहिरेपणामुळे त्यांच्या शिक्षणावरही परिणाम होऊ शकतो. तरुणांमध्ये, उपचार न झालेले बहिरेपणामुळे आत्म-सन्मान आणि नोकरीच्या संधी गमावल्या जातात. कार्यरत व्यक्तींमध्ये, उपचार न झालेले बहिरेपणा त्यांच्या कारकीर्दीस हानी पोहोचवू शकते. कौटुंबिक चर्चेत भाग घेण्यास असमर्थता ज्येष्ठांना नैराश्य किंवा नैराश्यात आणते. बहिरेपणाचे उपचार कसे करावे ते आम्हि
तुम्हाला सागु

बहिरेपणाचे प्रकार काय आहेत?

बहिरापणाचे उपचार काय आहे यावर चर्चा करण्यापूर्वी आपण बहिरेपणाच्या प्रकारांशी परिचित असले पाहिजे. बहिरेपणाचे 4 प्रकार आहेत.

1.सेंसोरिनुरल  बधिर काय आहेत?

या प्रकारच्या बहिरेपणाचा संबंध श्रवण तंत्रातील सेंसोरिनुरल  किंवा कानातील नसा यांच्याशी संबंधित आहे. कानातील सेंसोरिनुरल भाग ध्वनी लाटा जाणवणारे अवयव आहेत. श्रवण मज्जातंतू म्हणजे आपल्या मेंदूत ध्वनी संकेत वाहून नेणार्या  नसा. सेन्सरी किंवा सेन्सॉर्युरल बहिरापणा कमकुवत कानाच्या शिरामुळे किंवा या भागास कोणत्याही नुकसान झाल्यामुळे उद्भवतो.

2. वाहक बहिरेपणा म्हणजे काय?

या प्रकारचे नुकसान कानातल्या भागाशी संबंधित आहे जे आवाज करतात. बाह्य कान आणि मध्यम कान वाहक प्रणालीचा एक भाग आहेत. या भागात कोणत्याही शारीरिक नुकसान किंवा विकृतीमुळे चालक बहिरेपणा होतो.

3.मिश्र बहिरेपणा म्हणजे काय

कधीकधी काही लोक सेंसरिनुरल  तसेच तसेच वाहक बहिरेपणापासून ग्रस्त असतात. सेंसरिनुरल  आणि वाहक श्रवण प्रणालीमध्ये एकाच वेळी नुकसान झाल्यामुळे मिश्र बहिरेपणा होतो.

4. अचानक बहिरेपणा म्हणजे काय

काही लोकांना अचानक बहिरेपणा देखील होतो. अचानक बहिरे होण्याचे एक कारण म्हणजे मोठ्याने आवाजासमोर जाणे. अचानक फुटणे किंवा मोठा स्फोट, ओटोटॉक्सिसिटी गोळ्या किंवा कानाच्या संसर्गामुळे देखील अचानक बहिरेपणा होऊ शकते. अचानक बहिरेपणामुळे पीडित लोकांनी लवकरात लवकर रुग्णालयात जावे आणि त्वरित बहिरेपणासाठी उपचार घ्यावेत. कानातील समस्यांच्या वेळेवर उपचार करून श्रवणशक्ती वाचविली जाऊ शकते.

5. बहिरेपणा कसे शोधायचे?

बहुतेक प्रकरणांमध्ये, ऐकण्याचे नुकसान किंवा बहिरेपणा वृद्धत्वामुळे किंवा सतत मोठ्याने आवाजामुळे होते. ध्वनिप्रदूषण अचानक ऐकत नाही आणि हळूहळू त्याचा आमचा परिणाम होतो.

बहिरेपणा खूप हळू वाढतो. सुरुवातीला, प्रभावित व्यक्तीने ते स्वीकारण्यास नकार दिला जातो. बहिरा माणूस इतरांना दोष देण्यास सुरुवात करतो "आपण उघडपणे बोलू शकत नाही?" आणि "आपण स्पष्ट आणि मोठ्याने का बोलू शकत नाही?" वडीलांकडून ऐकल्या जाणार्‍या या काही सामान्य तक्रारी आहेत. आपण अशक्त आहात की नाही हे ऐकत आहात या सोप्या प्रश्नांची उत्तरे देऊन आपल्याला सूचना मिळू शकतात.

अशी अनेक चिन्हे आहेत जी सूचित करतात की ती व्यक्ती बहिरे आहे. काही चिन्हे खालीलप्रमाणे आहेतः

श्रवण दोष शोधण्यासाठी काही टिपा

1. प्रथम चिन्ह घरी किंवा ऑफिसमध्ये सामूहिक संभाषणात काही शब्द योग्यरित्या ऐकु येणे.

2. रेस्टॉरंट्स किंवा गोंगाट करणारा सार्वजनिक ठिकाणी अशा ठिकाणी संभाषणात काही शब्द व्यवस्थित ऐकू येत नाहीत.

3. इतरांनी त्याची पुनरावृत्ती करण्याची विनंती करत आहे.

4. दूरदर्शनचा आवाज खूप मोठा ठेवत आहे.

5. आपल्याला असे वाटते की इतर लोक स्पष्ट बोलत नाहीत

6. फोनवर ठिक एकु येत नाही

7. चांगले ऐकण्यासाठी एखाद्याने त्या व्यक्तीच्या दिशेने पाहणे आवश्यक आहे.  ओठवरुन काय बोलते ते  पाहणे

8. दीर्घ संभाषणानंतर एखाद्या व्यक्तीला थकवा जाणवतो. हे असे घडते कारण एखाद्या व्यक्तीला जास्त ताणामुळे कंटाळा येतो. त्या व्यक्तीस ऐकण्यासाठी अतिरिक्त प्रयत्न करावे लागतात ज्यामुळे तणाव वाढतो.

9. पीडित व्यक्ती सामाजिक कार्य टाळते. सामूहिक संभाषणात काही शब्द योग्यप्रकारे ऐकण्यास असमर्थतेमुळे.

कान दुखणे, वाहणारे कान, ब्लॉक केलेले कान किंवा कानातील अचानक दबाव यामुळे बहिरेपणा उद्भवू शकतात. कानाच्या आजाराची ही लक्षणे तात्पुरती बहिरेपणाची चिन्हे आहेत.

कानाच्या समस्येची पुष्टीकरण.

कृपया लक्षात घ्या की वरील टिपांनुसार त्या व्यक्तीला बहिरेपणाचा त्रास होऊ शकतो. आपण ऑडिओलॉजिस्ट किंवा कानातील डॉक्टरांकडे भेटीचे वेळापत्रक तयार केले पाहिजे.ओटोस्कोपद्वारे (Otoscope) ऑडिओलॉजिस्ट कानांची तपासणी करेल. शारीरिक तपासणी कानात मळ नसल्याचे सुनिश्चित करेल.

पुढील चरण ऑडियोलॉजिकल  टेस्टिंग आहे. ऑडिओलॉजिस्ट खालीलपैकी कोणतीही श्रवण चाचणी घेऊ शकते.

• ओएई - ओटोएकॉस्टिक उत्सर्जन चाचणी Otoacoustic Emission Test

ही एक त्वरित चाचणी आहे जी आतील कानातील केसांच्या पेशींच्या श्रवणशक्तीची चाचणी करते.

• प्योर टोन ऑडियोमेट्री चाचणी  

 प्योर टोन ऑडियोमेट्री चाचणी (Pure Tone Audiometry Test)  या चाचणीद्वारे सुनावणी तोटा होण्याची पातळी किंवा तीव्रता मोजली जाते.

• इंपीडेंस परीक्षण  Impedance Test 

इंपीडेंस परीक्षण – (Impedance Test) ही चाचणी मधल्या कानाचे कार्य तपासते

ही चाचणी मधल्या कानाच्या कार्याची तपासणी करते

एबीआर (ABR )  किंवा श्रवणविषयक मंथन प्रतिसाद

ही चाचणी अर्भकांसाठी आहे. चाचणी कानात सादर केलेल्या टोन आणि क्लिकवर मेंदूच्या प्रतिसादाचे मोजमाप करते.

कर्णबधिरपणाचे उपचार निश्चित करणारे घटक

कानांचे डॉक्टर आणि ऑडिओलॉजिस्ट या अहवालांचा अभ्यास करतील. अहवालात बहिरेपणाची तीव्रता किंवा तीव्रता आणि प्रकार निश्चित होईल. बहिरेपणाचा उपचार बहिरेपणाच्या प्रकारावर अवलंबून असतो.

सेन्सॉरिनुरल बहिरेपणाचे उपचार काय आहे?

वाढते वय आणि अपघात कोक्लीअ नसलेल्या केसांच्या पेशींना नसा कमकुवत होणे किंवा नुकसान होऊ शकते. हे संवेदी किंवा सेन्सॉरिनुरल बहिरेपणाचे एक प्रमुख कारण आहे. या प्रकारचा बहिरेपणा हा बहुधा कायम बहिरापणा असतो. कान डॉक्टर व्हिटॅमिन पूरक, कॉर्टिकोस्टेरॉइड आणि ड्रग थेरपीची शिफारस करतात. आतापर्यंत सेन्सॉरिनुरल बहिरेपणाचा कोणताही इलाज आढळला नाही. हेअर सेल रीजनरेशन आणि स्टेम सेल थेरपीवरील संशोधन प्रगत स्तरावर आहे. आमच्यावर लवकरच उपचार होईल.

सध्या, सेन्सॉरिनुरल बहिरापणाचा सूचविलेले उपाय म्हणजे कानाची मशिन आणि कोक्लियर इम्प्लांटचा वापर.

प्रवाहकीय बहिरेपणाचे उपचार आहेत का?

प्रवाहकीय बहिरेपणाचा उपचार बहुतेक प्रकरणांमध्ये उपलब्ध आहे. जोपर्यंत बाह्य कानाला किंवा मध्यभागी नुकसान होत नाही  

प्रवाहकीय बहिरेपणाची कारणे कोणती आहेत?

खालील कारणांमुळे प्रवाहकीय बहिरापणा उद्भवू शकतो.

कानातील मळ 

कान स्वच्छ केल्याने कानाची अवस्था बरे होऊ शकते. घरी कानातले कसे स्वच्छ करावे ते शोधा.

बाह्य ऑब्जेक्ट मर्यादा

मुलांच्या बाबतीत असे घडते. बरेचदा ते कानात मोती किंवा लहान खेळणी टाकतात. त्यांना काढून टाकून बहिरेपणा बरा होतो.

कानचे संक्रमण

कानातचे संक्रमण बॅक्टेरियामुळे किंवा बुरशीमुळे उद्भवू शकते. कानातील संक्रमण टाळण्यासाठी आपले कान स्वच्छ ठेवा. कानातील संक्रमण दूर करण्यासाठी औषध लिहून देणार्या डॉक्टरांचा सल्ला घ्या.

कानात असामान्य हाडांची वाढ

कधीकधी कानात हाडांची असामान्य वाढ होते. या वाढीमुळे कान कालव्याचे आकार कमी होते. शस्त्रक्रिया किंवा शस्त्रक्रिया करून ही समस्या दूर केली जाऊ शकते.

कानाचे छिद्र

कानात मध्यभागी दबाव वाढल्यामुळे किंवा बाह्य दुखापतीमुळे कानात फुटू शकते. कानातले शस्त्रक्रिया करून दुरुस्त केले जाऊ शकते.

मिश्र बहिरेपणाचे उपचार काय आहे?

मिश्रित श्रवण दोष सेन्सॉरिनुरियल आणि प्रवाहकीय  बहिरेपणाचे संयोजन आहे. सामान्यत: कान डॉक्टर प्रथम प्रवाहकीय बहिरापासून सुरूवात करतात. यामुळे कानाच्या आजारापासून थोडा आराम मिळेल.

सध्या उपलब्ध सेन्सॉरिनुरल बहिरेपणाचे उपचार बरे केले जाऊ शकत नाहीत. फील्ड चाचण्या प्रगत स्तरावर आहेत आणि एक उपचार लवकरच उपलब्ध होईल.